Ratan Tata भारतातील दानशूर उद्योगपती
Ratan Tata हे नाव भारतात आणि जगभरात अत्यंत आदराने घेतले जाते. टाटा समूहाचे माजी अध्यक्ष आणि उद्योग विश्वातील एक अत्यंत प्रतिष्ठित नाव असलेले रतन टाटा यांची जीवनकथा प्रेरणादायी आहे. ते केवळ एक यशस्वी उद्योजक नव्हते, तर त्यांनी आपले संपूर्ण जीवन परोपकारा साठी समर्पित केले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, टाटा समूहाने भारताला जागतिक स्तरावर एक वेगळं स्थान मिळवून दिलं.
प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण
Ratan Naval Tata यांचा जन्म २८ डिसेंबर १९३७ रोजी मुंबईत झाला. ते टाटा समूहाचे संस्थापक जमशेदजी टाटा यांच्या कुटुंबातील सदस्य आहेत. त्यांचे वडील नवल टाटा हे देखील एक प्रतिष्ठित उद्योगपती होते. रतन टाटा यांचे शिक्षण मुंबईतील कॅथेड्रल अँड जॉन कॅनन स्कूलमध्ये झाले. त्यानंतर ते हार्वर्ड बिझनेस स्कूल आणि कॉर्नेल विद्यापीठात उच्च शिक्षण घेण्यासाठी गेले.
शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी १९६२ साली टाटा समूहामध्ये काम करण्यास सुरुवात केली. सुरुवातीला त्यांनी टाटा स्टीलमध्ये नोकरी धरली. त्या वेळी, त्यांनी कारखान्याच्या तळातून काम करण्यास सुरुवात केली, ज्यामुळे त्यांना कंपनीच्या अंतर्गत कार्यप्रणालीची सखोल समज आली.
नेतृत्व आणि टाटा समूहातील योगदान
Ratan Tata यांना १९९१ साली टाटा समूहाचे अध्यक्षपद मिळाले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, टाटा समूहाने अनेक क्षेत्रात नवनवीन प्रकल्प सुरू केले. टाटा समूहाच्या यशामध्ये टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS), टाटा मोटर्स, टाटा स्टील, टाटा पॉवर, टाटा चाय, टाटा ग्लोबल बेव्हरेजेस यासारख्या आघाडीच्या कंपन्यांचा मोठा वाटा आहे.
टाटा मोटर्स आणि नॅनो प्रकल्प
रतन टाटा यांच्या नेतृत्वाखाली टाटा मोटर्सने अनेक क्रांतिकारी प्रकल्प हाती घेतले. यातील सर्वात उल्लेखनीय म्हणजे ‘टाटा नॅनो’ – जगातील सर्वात स्वस्त कार. भारतीय लोकांना कमी किमतीत उत्कृष्ट वाहन मिळावे, हा सर रतन टाटा यांचा ड्रीम प्रोजेक्ट होता. रतन टाटा यांची संकल्पना होती. या प्रकल्पामुळे त्यांनी देशातील मध्यमवर्गीय लोकांना कार मालकीचे स्वप्न साकार करण्याची संधी दिली.
टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS)
टीसीएस ही सध्या जगातील सर्वात मोठी आयटी सेवा प्रदाता कंपनी आहे. रतन टाटा यांनी TCS च्या विकासाला चालना दिली, ज्यामुळे ती भारताच्या आयटी क्षेत्रातील महत्त्वाची कंपनी ठरली. टीसीएसने जागतिक स्तरावर आपले स्थान मजबूत केले आणि त्यामुळे भारतीय आयटी उद्योगाचे वैभव वाढले.
जागतिक अधिग्रहण
रतन टाटा यांनी २००८ साली जगप्रसिद्ध “जग्वार लँड रोव्हर” कंपनीची खरेदी करून टाटा मोटर्सच्या आंतरराष्ट्रीय प्रतिष्ठेला नवा आयाम दिला. त्याचबरोबर, टाटा स्टीलने २००७ साली “कोरस ग्रुप” या आघाडीच्या युरोपियन स्टील कंपनीचे अधिग्रहण केले. या अधिग्रहणांमुळे टाटा समूह जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध झाला.
परोपकारी कार्य
रतन टाटा हे उद्योगपती असण्याबरोबरच एक दानशूर व्यक्तिमत्त्व आहेत. त्यांनी आपल्या संपत्तीचा मोठा भाग समाजाच्या सेवेसाठी खर्च केला. टाटा ट्रस्ट ही संस्था त्यांच्या परोपकारी कार्याचा मुख्य आधार आहे. या ट्रस्टद्वारे त्यांनी आरोग्य, शिक्षण, पाणी व्यवस्थापन, ग्रामीण विकास, आणि विज्ञान व संशोधन यांसारख्या क्षेत्रात मोठे योगदान दिले आहे.
शिक्षणासाठी योगदान
रतन टाटा यांच्या Tata Trust ने देशभरातील हजारो विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती दिली आहे. याशिवाय, त्यांनी आपल्या वैयक्तिक संपत्तीतून हार्वर्ड बिझनेस स्कूल आणि कॉर्नेल विद्यापीठात शैक्षणिक विकासासाठी मोठ्या प्रमाणात देणग्या दिल्या आहेत.
हे देखील वाचा – Early childhood education tips in marathi
आरोग्य क्षेत्रातील कार्य
रतन टाटा यांनी आरोग्य सेवे साठीही मोठे योगदान दिले आहे. त्यांनी टाटा मेमोरियल हॉस्पिटल साठी निधी दिला, ज्यामुळे अनेक कर्करोग रुग्णांना उपचाराची सुविधा मिळाली. कोविड-१९ च्या महामारीच्या काळात, रतन टाटा यांनी मोठी देणगी देऊन आरोग्य क्षेत्राला मदत केली.
वयाच्या ८६ व्या वर्षी अखेरचा श्वास
रतन टाटा यांनी वयाच्या ८६ व्या वर्षी अखेरचा श्वास घेतला. मुंबईतल्या ब्रीच कँडी रुग्णालयात त्यांच्यावर उपचार सुरु होते. वाढत्या वयामुळे त्यांना अनेक समस्यांचा सामना करावा लागत होता. टाटा समूहाने रतन टाटा यांच्या निधनाची पुष्टी केली आहे. टाटा समूहाने एका निवेदनात म्हटले आहे की आमचे मोठे नुकसान झाले आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही रतन टाटा यांच्या निधनावर शोक व्यक्त केला आहे. त्यांच्या एका पोस्टमध्ये त्यांनी रतन टाटा यांचे एक दूरदर्शी व्यावसायिक नेते, एक दयाळू व्यक्ती आणि एक विलक्षण माणूस म्हणून वर्णन केले.
Ratan Tata हे केवळ एक यशस्वी उद्योजकच नाहीत, तर समाजासाठी समर्पित असलेले एक महान दानशूर व्यक्तिमत्त्व आहेत. त्यांच्या उदार विचारांनी आणि नव कल्पनांनी टाटा समूहाला जागतिक पातळीवर प्रतिष्ठा मिळवून दिली. त्यांच्या परोपकारी कार्याने लाखो लोकांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवला आहे. भारतातील प्रत्येक वयोगटातील लोकांसाठी Ratan Tata हे एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व आहेत. त्यांच्या जीवनकथा आपल्याला शिकवते की, यश म्हणजे केवळ संपत्ती मिळवणे नाही, तर समाजासाठी काहीतरी चांगले करणे हाच खरा यशाचा अर्थ आहे.